در روز نه سپتامبر، هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) موفق شد دوران خود را یک سال دیگر تمدید کند. پیش از این، بیم آن می‌رفت که چین این تمدید را وتو کند. حضور سازمان ملل در افغانستان با مخاطرات بسیاری همراه است، اما با حضور یوناما که از مارس ۲۰۰۲ تا کنون فعال بوده است، این سازمان میخ حضور خود را محکم در آن کشور کوفته است.
یوناما در پی حملات ۱۱ سپتامبر بنیان نهاده شد و هدف آن «پشتیبانی از مردم و دولت افغانستان در امر دستیابی به صلح و ثبات» است. این سازمان با ۲۰ نهاد دیگر سازمان ملل همکاری می‌کند و در زمینه‌های مختلفی فعال است؛ از برگزاری انتخابات تا مبارزه با مواد مخدر، از آموزش تا حقوق بشر، و از بهداشت تا نواحی مختلف دیگری که هدف تمام‌شان بهبود زندگی مردم افغانستان است.
یوناما به‌تنهایی بیش از ۱۰۰۰ کارمند و دفتر میدانی در سراسر افغانستان و برخی نقاط دیگر، از جمله دفاتر ارتباطی در تهران و اسلام‌آباد، دارد.
UNAMA/Fardin Waezi
با این همه، علی‌رغم حضور سازمان ملل و میلیون‌ها دلاری که هر سال خرج دستیابی به اهداف غیرجنجالی آن می‌شود، این سازمان همیشه دسترسی پایداری به دولت نداشته است.
اولین رئیس این هیات سازمان ملل، اخضر ابراهیمی، وزیر خارجه سابق الجزایر بود که تا سال ۲۰۰۴ در جایگاه خود باقی ماند و روابط خوبی با رئیس جمهوری وقت، حامد کرزای داشت. علت این امر، تا حدودی شهرت و تجربیات آقای ابراهیمی به عنوان دیپلماتی کارکشته بود، و تا حدودی به‌خاطر خوش‌بینی موجود در افغانستان و نگاه مثبت آن به جامعه بین‌المللی پس از شکست طالبان.
اما در سال ۲۰۰۶ که تام کونیگز، مقام آلمانی، به عنوان نماینده ویژه دبیر کل منصوب شد، روحیه عمومی در کشور تغییر بسیاری یافته بود. نیروهای طالبان حضور خود را در افغانستان را افزایش داده بودند و اوضاع امنیتی مسیری رو به زوال را می‌پیمود.
در طول آن دوره، سازمان ملل رسما با دولت أفغانستان همکاری می‌کرد، اما سپس مذاکرات مخفی با طالبان برملا شدند و در نتیجه آن، در اواخر سال ۲۰۰۷ یک مقام سازمان ملل و یک مقام اتحادیه اروپا اخراج شدند. گرچه سازمان ملل رسما منکر گفت‌وگو با پیکارجویان طالبان شد و مدعی شد که «سوتفاهم» شده است، اما روابط بین دفتر رئیس جمهوری وقت افغانستان و یوناما به سردی و عدم اعتماد گرایید.
آقای کونیگز در سال ۲۰۰۸ جای خود را به کای آیده، دیپلمات نروژی، داد و آن جانشینی هم به نوبه خود با جنجال‌‌هایی همراه بود؛ اما آقای آیده موفق به جلب اعتماد رئيس جمهوری کرزای شد. آن وضعیت تا سال ۲۰۰۹ ادامه داشت، اما در آن سال بی‌طرفی این دیپلمات زیر سوال رفت و متهم شد که شواهد تقلب در انتخابات ریاست جمهوری را لاپوشانی کرده است. دوران حضور آقای آیده در آن مسئولیت، چند ماه بعد در سال ۲۰۱۰ خاتمه یافت و شایعه شد که علت اصلی، همان اتهامات بوده‌اند؛ هرچند، یوناما چنان امری را منکر شد.
از آن دوران تا کنون، رهبران و مسئولان افغانستان و یوناما هر دو عوض شده‌اند و روابط بین بین آن دو نهاد بهتر شده است. در سال ۲۰۱۶ معاون رئیس یوناما، تادامیچی یاماموتو، دیپلمات ژاپنی، به ریاست این نهاد گمارده شد و از آن پس تا کنون در سمت خود باقی مانده است.
در عین حال، طالبان علنا ترجیح می‌دهند به جای دولت اشرف غنی با آمریکا مذاکره کنند و نفوذ آقای یاماموتو محدود است. با این حال، او از آزادی‌ای بهره‌ور است که همتایان او در یک دهه پیش، از آن برخوردار نبودند: طرفداری علنی از مذاکرات مستقیم بین طالبان و دولت کنونی افغانستان. او حتی با صراحت مدعی است که سازمان ملل، بخشی از این روند بوده است.
حالا که مذاکرات صلح به تاخیر افتاده‌اند و ماموریت یوناما یک سال دیگر تمدید شده است، این سازمان می‌تواند از طریق آقای یاماموتو و دفاترش نقش بزرگ‌تری در تحقق مذاکرات مستقیم آینده بین طالبان و دولت بازی کند.
